Görkəmli şair Ramiz Qusarçaylının şeirləri
***
Bir ölüm günüdü hər doğum günü,
dünyaya gəlmək də özünə qəsddi.
Beşik də məzardı, ana bətni də,
Dünya ömür-ömür qırılan səsdi…
Nə ürəyim təzə, nə ağlım təzə,
ağlın adı ağır, ürəyin yükü.
Ürəyə, ağıla işığa bənzər
bir-iki misranın sarısı çöküb.
Daha bu yollara nə sirr düşəcək,
nə də heyrətimi yol aparacaq.
Ürəyim bir sözə əsir düşəcək,
bir söz ürəyimi qul aparacaq..
SÖZ
Göz yaşım Söz yaşıdı,
İşığında şam öldü.
Ölən halal yaşadı,-
Yaşayan haram öldü.
Nə sirli bu söz yüküm,
Heyrətinə diz büküm.
Öldü Salamleyküm,
Əleykümsalam, – öldü.
Ürək kəsdim, arıtdım,
Söz-söz sərib qurutdum …
Bir misranı unutdum,-
İçimdə balam öldü …
YIĞILIR
Ötüşür qəm buludları,
Gözümə ulduz yığılır.
Dərd ürək-ürək dərilir,-
Bənövşə qız-qız yığılır.
Ömür əldə bağ kimidi,
Yollar yaşıl tağ kimidi,
Vicdan da papaq kimidi
Atdın, üstə toz yığılır …
Təndir dolu küt adamlar,
Ayaq yuyur “büt” adamlar,
Elə artır şit adamlar
Bədənimə duz yığılır …
GECƏ YARISI
Bir şeir ağladım gecə yarısı,
Bir şeir hönkürdüm… ağ vərəqlərə.
Göydə Ay bildiyim saman sarısı
Qopub yarpaq-yarpaq töküldü yerə
Gözümün nəmində məzar sükutu,
Üzümdə şehlənən ölüm buxarı.
Çiynimdə gecənin qara tabutu,-
İçində bir ölü sevinc ağarır…
Bu gecə ürəyim elə ağrıdı,
Heç kəsin ürəyi ağrımaz elə.
Bu gecə özümə elə ağladım,-
Ölsəm, heç anam da ağlamaz, elə…
AZƏRBAYCAN BAYRAĞI
Şənini vəsf etməyə yetər, qüdrətim yetər,
Ulduzunu, ayını göydə mələklər öpər,
Hər rəngində “ya qazı, ya şəhid” bir mən bitər,
Sən ey İstiqlalımın əbədiyyət sancağı, –
Azərbaycan bayrağı !
Yağının min hiyləsi küydən, kələkdən keçər,
Sən sancılan ucalıq min-min ürəkdən keçər,
Dağlar yerindən oynar, daşlar ələkdən keçər,
Göylərin nur yağmuru, yerlərin göy qurşağı,-
Azərbaycan bayrağı!
Sən Arazın, Samurun umuduna bələndin,
Çəni ağlar Göyçənin buluduna bələndin,
Dərbəndin dərd hıçqıran sükutuna bələndin
O tayımda Savalan, bu tayımda Şah dağı,
Azərbaycan bayrağı !
Cəngidə cövlan yerim, cövlanda can yerimsən,
Barışda gül çələngim, savaşda qan yerimsən,
Sən mənim and yerimsən, mənim iman yerimsən,
Dalğalı ləngərlərin yelpiklənən yarpağı,-
Azərbaycan bayrağı !
Sənsən Azadlıq eşqim, sənsən Hürr,- deyəcəyəm,
Ən son nəfəsimdə də sənə şeir deyəcəyəm,
Şuşada sən qonduğun daşa pir deyəcəyəm,
Çəkəcəyəm gözümə kölgən düşən torpağı
Azərbaycan bayrağı !
Azərbaycan bayrağı !
ANAMA
Ürəyim üstündə şam bənövşəsi,
Ayrı nəyim var ki, yanası, anam.
Sənsən gülşənimin qəm bənövşəsi
Sənsən göz yaşımın sonası, anam.
Ovunmaz bu dərdim hər simin üstə,
Qar üstdən qar yağır səbrimin üstə,
Elə ağlayardım qəbrinin üstə,
Qorxdum ki, uçular binası, anam…
Bu zalım fələyin üzü ağ olsun,
Dağı düzdə qalsın, düzü dağ olsun,
Sevməyən kim varsa canı sağ olsun
Məni sevənlərin anası, anam…
QURUDUB GÖNDƏRMƏ BƏNÖVŞƏLƏRI
Əlimə alınca əlim qurudu.
Qurudub göndərmə bənövşələri.
Nəfəsim qurudu, dilim qurudu
Qurudub göndərmə bənövşələri.
Çatmadım bu il də yaza bilirəm,
Darıxa bilirəm, susa bilirəm,
Özüm quruyanda dözə bilirəm
Qurudub göndərmə bənövşələri.
Əl saxla, dər saxla, təzə-tər saxla,
Çıxart ürəyimi, üstə sər, saxla,
Mənə də ölməyə bir az yer saxla
Qurudub göndərmə bənövşələri.
SƏNİN İŞIĞINDAN KEÇİR BU YOLLAR
Sənin işığından keçir bu yollar,
Sənin işığından keçirəm mən də.
Səni işıq-işıq içir bu yollar,
Öz işıq payımı içirəm mən də.
Sənin işığına köklənib hər yer,
İşığa yüklənib əlim, ayağım.
İşıq dirəkləri saxlaya bilmir,
Bu qədər işığı necə saxlayım…
Gecəni şəhərdən yuyur işığın,
Gecəyə gözündən yol çəkəcəklər.
İşıqdan işığa qonur arılar
Arılar işıqdan bal çəkəcəklər…
Baxıb işıl-işıl işarır adam,
Hardandı bu qədər boya, bilmirəm.
İşığa bulaşır dilim, dodağım
Üzümdən işığı yuya bilmirəm.
Bu qədər işığı hardan yığmısan,
İşıqdan od tutub yanır bu şəhər.
Gözləri qamaşır göy üzünün də
Çıxmağa utanır Günəş bu səhər.
Yenə də keçirəm sizin şəhərdən,
Yenə də qarşıma işığın çıxır.
Qapını gizlicə döyür gözlərim,
Qapının ağzına uşağın çıxır…
HARDASAN
Hardasan, öldürür bu təklik məni,
Ovutmur bu güllük, çiçəklik məni…
Sənsiz göyüm – göyüm göynəyirəm mən,
Sənsiz bu dünyanı neynəyirəm mən…
Pirdi, övliyadı, nədi, bilmirəm,
Eşqə bax, imana, dinə gəlirəm.
Mən səndən ayrılıb gedə bilmirəm,
Mən səndən ayrılıb sənə gəlirəm.
Bir bəyaz duyğutək gəlləm yuxuna,
Durub şirin – şirin səslərəm səni.
Büküb qarasına, büküb ağına,
Gözümün içində bəslərəm səni.
Gözümdə nə qədər gecə ağarıb,
Özüm də bilmirəm necə ağarıb,
Nazın bu sevginin göz dağı olub,
Sinəm bu sevginin dustağı olub…
İki göz dolusu ağlaram səni,
İki dodaq boyu gülləm səninlə.
Gizlicə yolundan saxlaram səni,
Dünyanı ikiyə bölləm səninlə.
Hardasan, öldürür bu təklik məni,
Ovutmur bu güllük, çiçəklik məni…
Sənsiz göyüm – göyüm göynəyirəm mən,
Sənsiz bu dünyanı neynəyirəm mən…
GEDİRSƏN
Sən indi gedirsən, üzügülər, şən,
Söylə, ötən günlər yada düşdümü.
Qaya ürəyimin zəlzələsindən,
Dərə ürəyinə səda düşdümü.
Gedirsən, bəmbəyaz duvaq başında,
Əllərin dizində nə titrək gedir.
Qışqıra-qışqıra gedən maşında
İkiyə bölünmüş bir ürək gedir.
Güman yox, təzədən sevilim, sevim,
Sinəm ağrıların dustağı olub.
Sənə bu sevginin ömrü bir sevim,
Mənə bir ömürlük göz dağı olub.
Gah yağış çiləyir, gah döyür külək,
Nədən yollarımın çəni ötməyir.
Ağacda tutmayan calaq yeri tək,
Gözümdən həsrətin izi getməyir.
Səsimə səs verər daş da, qaya da,
Bilirəm dilini çiçəklərin də.
Bir də sənli günlər çətin qayıdar,
Səmtini dəyişsəm küləklərin də.
Nisgilin könlümdə kök atıb dərin,
Göyərir hər sözün hər gileyimdə.
Çoxalıb qat kəsən xatirələrin
Çürüyür həsrətin nəmişliyində.
Əhdini itirib tapdılar səni,
Günəşdin, gedirsən Ay olmaq üçün.
Özgə təndirinə yapdılar səni,
Özgə süfrəsinə qoyulmaq üçün.
Boylanıb bu eşqin ötən yazına,
Daha payız-payız soyuyasıyam.
Yıxılıb kədərin çarpayısına
Sərxoş adam kimi uyuyasıyam.
A BƏNÖVŞƏM MƏNİM
O nə boylanışdı, dolmusan yenə,
A bənövşəm mənim, süsənim mənim.
Özü bu dünyanı sevdirib mənə
Özü bu dünyadan küsənim mənim.
Gör bulaq dərəyə nə dil açdırıb,
Tənha daşlara da könül açdırıb,
Həsrəti gözümdə gül-gül açdırıb
Qönçə dodağını büzənim mənim.
Gecələr rənd alır qara telindən,
Qara mənsizliyi dara telindən.
Düşüb ürəyimə yara telindən
Tel-tel ürəyimi üzənim mənim.
Dərdə də tək dözür canım, can keçib,
Qüruba enirsən danımdan keçib,
Üz-üzə gələndə yanımdan keçib,
Məni yuxularda gəzənim mənim.
Eh … bu da bir eşqin ayrı dağları,
Üşüyür kölgəsi aylı çağların.
Düzüb zülüm-zülüm ayrılıqları
Üstündə meh kimi əsənim mənim,
A bənövşəm mənim, süsənim mənim…
MƏN KƏNDDƏN ÇIXANDA GECƏ YARIYDI
Mən kənddən çıxanda gecə yarıydı,
Söyüdlər yol üstdə tellənirdilər.
Coşan ürəyimin duyğularıydı,
Sinəmdən süzülüb sellənirdilər.
Enib dərələrin, düzlərin üstə
Gecə öz diliylə layla deyirdi.
Baş qoyub dağların dizləri üstə
Yollar şirin-şirin mürgüləyirdi.
Mehlə sığallanıb nazilən otlar
Şehli nəvazişə bükülürdülər.
Ayağım altında əzilən otlar
Torpaqdan yapışıb dikəlirdilər.
Qönçələr çəmənə pıçıltı salıb
Yuxulu-yuxulu çiçəkləyirdi.
Yumru evlərini çiyninə alıb
İlbizlər izimlə iməkləyirdi.
Gedirdim, gecənin haysız-haraysız,
Həzin nəğməsindən doyammamışdım.
Qəlbimdə sübhədək oyaq qalan qız
Hələ yuxusundan oyanmamışdı…
Mən kənddən çıxanda gecə yarıydı,
Ay örpək çəkmişdi çöllərin üstə.
Heyrətim yolunu azan arıydı –
Uyuyub qalmışdı güllərin üstə …
GECƏLƏR DAĞLARA BAXA BiLMİRƏM
Bu qışın qarını duman əritdi,
Əritdi, özü də yaman əritdi…
Bu qış da ürəyim güman əritdi,
Gecələr dağlara baxa bilmirəm…
Üstümə qayalar, dağlar sürüşür,
Dağları bağlayan tağlar sürüşür,
Bulaqlar sürüşür, –
ağlar sürüşür,
Gecələr dağlara baxa bilmirəm…
Bu Araz, bu da ki, Samur dağları,
Bürüyüb yamyaşıl mamır dağları,
Dağ çəkir sinəmə çadır dağları,
Gecələr dağlara baxa bilmirəm.
Üzülür ağrıdan Ağrının canı,
Gözümdən tökülür Murovun qanı,
Şuşanın dağları kəsir aranı,
Gecələr dağlara baxa bilmirəm.
Qaldırın üstümə uçan dağları,
Uçunur Kəlbəcər, Laçın dağları,
O mənfur buxovdan açın dağları,
Gecələr dağlara baxa bilmirəm.
Bir mehəm, Mehrinin mehrinə acam,
Dərbəndin dumanı dağılar haçan,
Şahəm Şah düzündən Şah dağınacan…
Gecələr dağlara baxa bilmirəm.
Dağdan da ağırdır daş tənhalığı,
Ürək tənhalığı, baş tənhalığı.
Asılıb zirvədən qış tənhalığı
Gecələr dağlara baxa bilmirəm…
Yaz qarı bir daşın donqarı üstə,
İzim yox bu yazın son qarı üstə,
Dərd yağır dərdimin yonqarı üstə,
Gecələr dağlara baxa bilmirəm…
TORPAQ
Torpağın altına düşürəm səhər,
Torpağın üstünə çıxıram axşam.
Duyanım olmayıb bu torpaq qədər,
Torpaqsız özüm də duyulmamışam.
Üstdən buxovlanır, altdan sökülür,
Daş-daş, kömür-kömür daşınır torpaq.
Dinirəm, səsimdən torpaq tökülür,
Susuram, dil açıb danışır torpaq.
Bir ovuc torpağa dönüb yerində,
Üstünə düşəni göyərdir ürək.
Torpaq daşıyıram kipriklərimdə,
Bir gün gözlərim də çiçəkləyəcək.
Məni fikir-fikir əyirir torpaq,
Əyri cığırları kəsə çıxıram.
Dərinə getdikcə böyüyür torpaq,
Dərinə getdikcə üzə çıxıram …
İllərin qədəmi yeyin, çox yeyin,
Günüm ötüşməmiş alır ayımı.
Ölsəm, gözlərimə torpaq tökməyin,
Yeyib qurtarmışam torpaq payımı.
Üzümü şumlayır alnımın təri,
Bir daşa söykənib dağ yarıram mən.
Torpağın üstündə itən günləri
Torpağın altında axtarıram mən.
Eh, bu da taleyin yeni döngəsi,
Yenə qar olacaq, şaxta olacaq.
Vətəndə öz yeri olmayan kəsin,
Qürbətdə məzarı şaxta olacaq …
Dolub gözlərimə ovunur torpaq,
Axşama az qalıb, dözüm birtəhər.
Bir azdan mənimçün Günəş çıxacaq,
Bir azdan mənimçün doğacaq səhər …
Tural Adışirinin təqdimatında
